Beeldentuinen
Dit is geen tuinhuis, geen sporthal en geen tot puik café vernieuwbouwd fort. Het is een begehbare Skulptur. Dat is een beeldhouwwerk waar je doorheen kunt lopen. Zo bedoelde de beeldhouwer Erwin Heerich het in ieder geval toen hij eind jaren 1980 dit werk, ‘Der Turm’ maakte. Het staat in het kunst- en beeldenpark Insel Hombroich bij onze oosterburen en is een ervaring. Zo is het ook bedoeld: als een plaats waar je de kunst in de natuur ervaart.
Kunst gedijt goed in de natuur. Open ruimte maakt drukte diffuus en in een afgelegen museum daalt makkelijk de rust neer. Hélène Kröller-Müller en haar man kozen mede daarom om hun museum op de Veluwe te bouwen. Hun weidse landgoed maakte het bovendien mogelijk om ook een beroemd beeldenpark aan te leggen.
Daar bevindt zich bijvoorbeeld een grote collectie beelden van de Engelse kunstenares Barbara Hepworth (1903-1975), de grootste verzameling buiten Engeland. Haar krachtige bronzen gaan over gesloten en open vormen, over licht en zwaar en contrasten in de textuur van wat ‘binnen’ en ‘buiten’ is. Schijnbaar eenvoudig en spannend. Voor de goede orde, die beelden zijn verkregen na de dood van de Kröllers.
Hepworth zette haar werk zelf bij voorkeur buiten neer waar ze de omgeving waarin het stond naar haar hand kon zetten. Dit beeld staat bijvoorbeeld voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York. Hepworth ontwierp er een vijver en fontein bij. In St Ives in Cornwall plaatste ze haar sculpturen ‘in dialoog met de natuur’. Dat beeldenpark is nu het Barbara Hepworth Museum.
Het Louisiana Museum of Modern Art ligt voor Deense begrippen afgelegen van de grote steden, net als het Kröller-Müller voor Nederlandse begrippen ver van de Randstad ligt. De beelden in de ruim opgezette tuin komen groots uit tegen het decor van de lucht, de zee en de Zweedse kust in de verte. Dit grote beeld van Henry Moore (1898-1986), Hepworths landgenoot en kennis, houdt zich prima staande in ‘de geweldige ruimte verzonken’. In een afgesloten ruimte zou het wellicht beschutter zijn tegen de elementen, maar ook opgesloten.
‘The Couple’ van Louise Bourgeois (1911-2010) deint en draait aan stalen draden in het Ekebergparken bij net buiten Oslo. Bourgeois hing wel vaker beelden op, maar zelden kan je ongestoord kijken hoe ontroerend natuur en kunst kunnen samenwerken.
Tip: in de mooie NTR-serie ‘Tuinen van Verwondering’ wordt onder meer het Ekebergparken besproken.
Natuur versterkt kunst. Zo ook op Insel Hombroich en het nabijgelegen Raketenstation. Klik op de foto hierboven voor een inkijk in de begehbare Skulpturen van Erwin Heerich, de haast religieuze installaties van Anatol Herzfeld en de verrassende kunst van Alicja Kwade over tijd, ruimte en beweging.